Kênh đào Suez: Những ngày đầu xây dựng

Ngày 23/3/2021, tàu chở hàng khổng lồ Ever Given có sức chứa 20.124 container loại 20ft đã gặp một sự cố nghiêm trọng tại kênh đào Suez, làm tắc nghẽn tuyến đường hàng hải quan trọng bậc nhất thế giới, chiếm 12% tổng lưu lượng giao thông hàng hải toàn cầu bị đình trệ trong nhiều ngày. Ước tính có hàng trăm tàu bị kẹt ở Port Said (phía Địa Trung Hải) và hàng trăm tàu khác bị kẹt ở Port Suez (phía Biển Đỏ).

Bản đồ Suez năm 1918

Sự cố này đã khiến 453 tàu bị mắc kẹt ở cả hai đầu kênh Suez trong 6 ngày đêm. Hậu quả, ước tính sự cố này đã làm cho hơn 9.600 tỷ USD hàng hóa bị ứ đọng ở hai đầu con kênh suốt một tuần.

Sự cố này cho thấy vị trí và giá trị của kênh đào Suez qua hơn 150 năm được khơi thông và đi vào sử dụng đối với ngành hàng hải như thế nào.

Suez là kênh giao thông nhân tạo nằm trên lãnh thổ Ai Cập, chạy theo hướng Bắc - Nam đi ngang qua eo Suez tại phía Đông Bắc Ai Cập, nối Địa Trung Hải với vịnh Suez.

Kênh đào Suez được bắt đầu khởi công ngày 25/4/1859 dưới sự chỉ huy của kỹ sư người Pháp Ferdinand de Lesseps (1905 - 1894)  và hoàn thành vào ngày 17/01/1869.

Ông Ferdinand de Lesseps - người chỉ huy xây dựng Suez. Ảnh: Atelier Nadar năm 1900

Tổng chiều dài của kênh Suez là 193,30 km, khúc hẹp nhất là 60m và độ sâu tại đó là 24m, đủ khả năng cho tàu lớn 250.000 tấn qua được. Tuyến đường dài 164 km này đã thay đổi vĩnh viễn lịch sử vận tải đường biển quốc tế, giúp tàu thuyền không phải đi qua mũi phía Nam Châu Phi, rút ngắn 6.000 km.

Ngày 11/11/1899, chính quyền tại Ai Cập đã dựng tượng Ferdinand de Lesseps ở lối vào của kênh Suez để tưởng nhớ những đóng góp của Lesseps đối với kênh Suez.

Dưới đây là một số hình tư liệu về kênh Suez từ những ngày đầu xây dựng do Tạp chí Công nghiệp tàu thủy sưu tầm.

Hoạt động mở kênh Suez
Kênh đào Suez năm 1867, giai đoạn đang xây dựng
Minh họa cảnh khánh thành Suez trên báo Anh năm 1869
Kênh đào Suez, bên trái sa mạc Sahara. Ảnh: Agence Rol năm  1915
Kênh đào hàng hải Suez. Ảnh: J.Koslowski năm 1869

Lí Học